Kumsang Lalgam

Note: Hiai article Hinna Thu, 50th Anniversary Publication, November-December, 2021 issue adia ka gelh ahia, hiai ah a tamzaw sim theih din kon koih hi Admin

Hinna Thu Special issue simtute tengteng i Toupa Jesu Khrist min in chibai. Editorial Board in Kumsang Lalgam chih toh kisai article gelh diing a hamphatna hon piak khak ziak un kipahhuai kasa hi.

Kumsang Lalgam tuh Kilakna 20 pansan a hong piangkhia sinsakna ahi. Gendan leh gindan kibanglou tuamtuam om a, himahleh a lompi a gen in gindan lianpipi thum – Premillennialism, Postmillennialism leh Amillennialism chih bang in khentheih hi. Hiai gindan thumte saulou chikchik in i en masa diing.

Premillennialism: Hiai gindan leng Classical (Historical) leh Dispensational in khentheih hi. TV khawng leh movies tuamtuam khawng a i muh leh denomination tamzawte gindan a tangpi in Dispensational Premillenialism ahi hi. Dispensational Premillennialism gindan khenkhatte:

  1. Jesu Khrist leitung a hong pai masak lai in lalgam phuhkhiak sawm mahleh Judate’n a deihlouh ziak un lohsam a, huaiziak in lalgam pen hong painawn chiang a phuhkhiak diing in a suan, chi uhi. Hiai mun awng hukna diing in saptuam hong phutkhia ahi, achi uhi. Huaiziakin tulel a Jesu’n kumpi hihna toh a lalgam sung a vaihawm lellel ahi chih a pom kei uhi.
  2. Kumsang lalgam kipatma in Rapture om diing a, huai zoh kum sagih Gimthuakna Thupi (Great Trbulation) leh Anti-Christ (Khrist Doudaltu) vaihawmna om in, Armegeddon Kidouna in zui diing a, huchiin Jesu Khrist leitung ah hong paisuk in Kumsang lalgam hong phutkhe diing chi in sinsak uhi.
  3. Kumsang lalgam phuhkhiak ahihchiang in Jesu Khrist in Israel lalgam hon tung ding nawn diing a, Jerusalem ah David’ laltutphah tung a tu in kum sangkhat sung vai hawm diing chi uhi. Huaiziak in tulel a Jesu kumpi hihna leh David’ laltutphah tung a tu a vaihawm lel ahihna a pom kei uhi.
  4. Thukhunlui a lalgam genlawkna kimute tengteng a gingta ua, himahleh Jesu’n hong pai masak lai a sutangtung vek ahi chih a gingta kei uhi. Amau Kilakna 20 pen a taktak (literal) a la in, etsakna kammal (figurative) a kigen ahi chih a pom kei uhi.

Hiai Dispensational Premillennialism tuh Kumsang Lalgam toh kisai a sinsakna lauhuaipen leh tangtak a Laisiangthou kalhkha sinsakna ahi. Huaiziak in hiai article ah hiai sinsakna toh kisai a diklouhna kigen deuh diing hi.

Postmillennialism: Hiai gindan in kumsang lalgam i chih pen a taktak a leitung a kum sangkhat lalgam hong kiphutkhe diing gen hilou in, Jesu Khrist hong painawn ma in saptuamte’n khovel pumpi la zou in, khovel hong nuam mahmah diing a, huai hun nuam bang tan hiam (Golden Age) hunsung genna diing a kigen ahi, chi uhi. Kilakna 20-na thu pen a taktak (literal) a lak diing hilou in, etsakna kampau (figurative) a kigen ahi chih gingta uhi. Restoration hun lai in Khrist’ saptuam preacher tamtak ten hiai gindan nei uhi.

Amillennialism: Hiai gindan neite’n lalgam pen phutkhiak khit hita a, tulel a Jesu’n kumpi hihna toh a lalgam sung a vaihawm lellel ahi chih ngaihdan nei uhi. Kumsang lalgam i chih pen a taktak a leitung a kumsang lalgam hong om diing gen hilou in, etsaknei kampau a kigen ahia; huaiziak in hun saupi, hun bukim, saptuamte hun genna ahi, chi uhi. Lalgam pen khovel lalgam hilou in, khalam lalgam genna ahi, chi uhi. Khrist’ saptuam member tamzawte gindan leng ahia; hiai article ah leng hiai gindan kipaipih hi.

Laisiangthou pansan in Thukhunlui a lalgam phuhkhiak diing gen a om bangbang a phuhkhiak a omta ahihdan leh, Jesu hong painawn chiang a kumsang lalgam hong phutkhe diing ahihlouh dan i en diing.

Lalgam genkholh in a om

Lalgam phuhkhiak a om diing ahihdan Thukhunlui hun a Zawlneite’n gendan tuamtuam in ana gen uhi. Daniel in Nebuchadnezzar’ mang a hilhchethna ah hichiin gen hi, “Huan lalgam lina sik bang in a hat diing a…huai kumpipate damlai in van Pathian in lalgam suksiat a om ngeilou diing, a thuneihna midang kiang a nutsiat a om ngei samlou diing, a hon dingkhe sak diing a; himahleh hiai lalgam tengteng a kitamnen sak diing a, a suse vek diing, amah bel tangtawn in ading diing hi” (Dan.2:40-44) chi hi. Lalgam khatna Babylon (2:38), lalgam nihna Medo-Persia, lalgam thumna Greek leh lalgam lina Rome lalgam ahi chih Daniel laibu mahmah ah muhtheih a om baan ah khovel khangthu (world history) akipan leng muhtheih hi. Laisiangthout suutmi (Bible scholar) tuamtuam ten leng lalgam lina Rome lalgam ahi chih pom vek uhi. Huaiziak in hiai lalgam lina, Rome kumpite damlai a suksiat a om ngeilou diing lalgam Pathian in phutkhe diing ahi chih i theithei hi.

Johan leh Jesu’n naita achi uh

Thukhunlui a Zawlnei ten ana genkholh kia uh hilou in Baptistpa Johan in leng “Kisik un, van lalgam a naita” (Matt.3:2) chia ana tangkoupih in, lalgam phuhkhiak a om diing thu gen in, naita ahi chi hi. Genkholh a om bang in lalgam phutkhetu diing Jesu Khrist tuh Rome kumpite vaihawm lai, Caesar Augusta hun in hong piang hi (Lk.2:1-7). Huchi’n “Kisik un, van lalgam a naita” (Matt.4:17), “…Pathian lalgam a naita” (Mk.1:15) chi’n thugen hon pan hi. A nungzuite kiang ah “Na lalgam hong tung hen” chi in Pa kiang ah ana ngensak in (Matt.6:10), “lalgam a naita” ahi chih thu gen diing in a sawlkhia hi (Matt.10:4-7; Lk.9:1-6).

Baptistpa Johan leh Jesu taksa a adamlai un lalgam phuhkhiak in om nai kei mahleh, naita ahihdan i mu thei hi. Premillennialist-te’ sinsakna bang a kum 2000 val tham apai nung a leng tung nailou diing lalgam hileh naita chi hetlou diing uhi.

Lalgam tun hun diing

Lalgam tun hun diing toh kisai in Jesu’n, “…chihtaktak in k’on hilh ahi, hiai a ding a khente Pathian’ lalgam thilhihtheihna toh hong tung a muh ma ua sihna chiamlou hial diing a om uh” (Mk.9:1; Lk.9:27; Matt.16:28) chi hi. Hiai a ding achihte ‘a nungzuite’ ahi ua (Mk.8:34), Pathian’ lalgam hong tung amuh ma ua sihna chiamlou diing, silou diing a om uh, achi hi. A khente a chih sese ziak in a si leng a om diing uh chihna ahi. Himahleh lalgam bel a nungzuite dam lai ngei a hong tung diing ahihdan a chiang hi.

Lalgam tun diing dan

Lalgam tun diing dan toh kisai in Jesu’n a nungzuite kiang ah, “Pathian’ lalgam thilhihtheihna toh hong tung diing” achi a (Marka 9:1), huai “thilhihtheihna” tuh “Kha Siangthou” hong tun chiang a nei diing uh ahihdan agen hi (Nas.1:8). Huaiziak in huai thilhihtheihna silhsak a a-om masiah uh Jerusalem khopi a ngak kinken diing ua hilh in a om uhi (Lk.24:49; Nas.1:4). Hiaite tengteng akipan in lalgam, thilhihtheihna leh Kha Siangthou tuh Jerusalem a hong tungkhawm diing uh ahi chih i thei a, huaiziak in thilhihtheihna leh Kha Siangthou ahong tun peuhmah leh Pathian’ lalgam leng a hong tung chihna suak hi.

Lalgam tunna

Nungzuite hilh a a-om bang un Jerusalem khua ah Kha Siangthou ngak in a om kinken ua, huchiin Pentecost ni’n Kha Siangthou a hong tung petmah hi. Jesu’n a genkholh bang in Kha Siangthou a hong tun tak in Sawltak te’n thilhihtheihna a nei ua, a thugente uh mipite’n amau pianpih pau chiat in a zata uhi (Nasepte 2:1-10). Huaiziak in Kha Siangthou hong tungta, nungzuite leng thilhihtheihna silhsak a omta ahihman un, Khrist’ lalgam leng phuhkhiak in a omta hi.

Lalgam phuhkhiak hun tuh Zawlnei Daniel in a genkholh bang in Rome kumpite lal lai ahia, Jesu’n a nungzuite damlai lai hi diing achih bang in a nungzuite leng a damlai uhi. A khente a chih sese bang in a nungzuite lak a khat, Juda Iskariot bel sikhinta hi. Huaiziak in Nasepte 2 akipan Kilakna laibu tawp tan ah lalgam pen genkhak a a-omna peuh ah, tungta bang ngen a gen in a omta hi

Lalgam ah khristiante behlap in omta

Khrist’ lalgam tuh phuhkhiak a omta ahihman in Sawltak Paul in, “A man tuh mial thuneihna lak a kipan hon suakta sak in, a Tapa ittak lalgam ah ahon kaisakta” (Kol.1:13) chi’n Kolosa khua a saptuamte kiang ah lai ana khakta hi. Hebru laikhak gelhtu in “…lalgam hihlin vuallouh i tan ziak in, hehpihna i nei diing uh…” (Heb.12:28) chi’n lalgam tangkhinta ahihdan uh agen hi. Sawltak Johan in leng Asia gam a saptuam sagihte kiang ah “lalgam hi diing a hon bawl a, Pa kiang a siampute hi diing a hon bawl” (Kil.1:6) chi’n lalgam mite hita ahihdan uh a gen hi. Amah ngei leng “…haksa thuakna leh lalgam leh kuhkalna a na unau uh” (Kil.1:9) chi’n akigen hi. Kolossa khua a saptuamte A.D.60 vel in Khrist’ lalgam ah suanlut in a omta ua, Sawltak Johan leh Asia gam a saptuam sagihte A.D. 95 vel in lalgam a unaute leh lalgam hi diing a bawl in ana omkhinta uhi. Huaiziak in Premillenialist-te’ sinsakna bang in a hong painawn chiang in Jesu’n kumsang lalgam hong phutkhe lou diing hi.

Khovel lalgam ahi kei

Premillennialist ten Thukhunlui a Isarel lalgam sehnih a kisuah hun a mallam lalgam (Juda lalgam) sung a om nam sawm mangthangte khovel mun tuamtuam akipan pikhawm a, Palestine gam a Jesu’n kumsang lalgam hong phutkhe diing in ginna nei uhi. Himahleh Khrist’ lalgam tuh hiai bang a khovel lalgam ahi kei a, khalam lalgam ahi zaw hi.

Premillennialist-te mah bang in Jesu hunlai a mite’n zong Thukhunlui hunlai a David-te, Solomon-te lalgam bangbang, “lalgam hong dingkhe pah diing” (Lk. 19:11-15) sa in na lamen kha mah uhi. Huaiziak ahi diing, Zebedai’ tapate’ nu in a tate pi in “Na lalgam ah na taklam ah khat, na veilam ah khat tusak in” (Matt. 20:21) chi’n Jesu kiang ah hong ngetsak laizang hi. Judate ngei in leng a Messiah uh hong pai chiang a Rome kumpite ukna nuai akipat “Israelte tankhe diing” (Lk. 24:21; 23:42) na sakha in, ana lamen nilouh uhi. Huaiziak in khat vei tuh thagum a Jesu mat a, kumpipa diing a bawl ana sawm uhi (Jn. 6:15). Himahleh Jesu a ut dek kei a, a kihep mangsan hiau hi. Pilat in Jesu kumpi ahihleh hihlouh a dotna ah kumpi ahihdan gen a (Matt.27:11; Mk.15:2; Lk.23:3), himahleh “Ka kumpi hihna hiai khovel ahi kei” chi hi (Jn.18:36).

Premillennialist-te’ sinsakna bang a Jesu tuh taksa Israel lalgam a kumpi a pang theilou diing ahihdan Laisiangthou ah muh theih hi. Pathian in David’ laltuphah a tusak diing ahihdan thuchiam ana bawl a (Sam 132:11-12), himahleh Koniah (Jekonia) suante kuamah “David’ laltutphah tunga tu a Juda lalgam a vaihawm nawn diing a om kei diing uh” (Jer.22:28-30) chi hi. Jesu leng Jekonia’ suan apan hong piang ahihziak in (Matt.1:12; Lk.3:27), a vaihawmna tuh taksa a Juda lalgam hi theilou diing hi. Huaiziak in Jesu leitung a hong kumsuk a, Juda lalgam sung a vai hong hawm diing chia Premillennialist-te’ sinsakna tuh a dik kei hi.

Premillennialist ten Abraham kiang a Pathian in gam ana chiam (Gen.12:1-2) pen Jesu’n kumsang lalgam a phuhkhiak hun a suktangtung a om diing in a gingta uhi. Himahleh Laisiangthou ah a gam chiam tuh Joshua hun a suktangtung omta ahihdan muhtheih hi (Jos.21:43-45). Pathian’ thuchiam bang in Abraham khanggui apan Israel nam leng bawlkhiak ana hita hi. Na chisuan ah namchih vualzawl in a om diing chia a thuchiam leng Jesu’n ana tangtungsakta hi (Gal.3:8,16). Huaiziak in khristiante tuh Pathian’ khalam Israelte i hizawta ua (Gal.3:16; Rom.9:7-8), khalam ah Isarael leh Israel lou kideidanna om nawnlou hi (Gal.3:26-29; Eph.2;14-22; 1 Pet.2:9-10). Huaiziak in, Khrist in a vaihawmna lalgam tuh khovel lalgam hilou in khalam lalgam ahi zaw hi.

Lalgam tuh saptuam ahi

Jesu’n Peter kiang ah, “hiai suangpi tung ah ka saptuam ka lamtou diing a, misi khokulh kongkhak te’n hiai a zoukei diing uh. Van lalgam tahbite k’on pe diing…” (Matt.16:18-19) chi hi. Tang 18 a saptuam achih tang 19 ah van lalgam hon chi hi. Huaiziak in saptuam leh lalgam kichi tuh akibang ahi chih i theithei hi. Saptuam lamkhia a lalgam tahbite pe diing chi ahihman in saptuam leh lalgam a tuam hileh hiai in omzia neilou diing hi. Lalgam leh saptuam i chih gen kibang ahihziak in saptuam leh lalgam a alianpen (head) tuh Jesu ahihdan Laisiangthou in hon hilh hi (Ko l.1:18).

Zawlnei Isai in ni nanung chiang in Pathian’ inn ah namchih ahoh ding ua, Jerusalem akipan Toupa thu hong pawt in “huchi in, aman namchih lak ah vai ahawm diing” chi’n saptuam lamkhiak diing thu leh saptuam sung a Jesu’n vai a hawm diing ana genkhol hi (Is.2:2-4). Sawltak Paul in ‘Pathian inkuan’ tuh ‘Pathian hing saptuam’ ahi chi a (1 Tim.3:15), Peter in “khalam inn a lamtouh na hi uh” (1 Pet.2:5) chi hi. Peter in Pentecost ni’n Zawlnei Joel in hun nanung chia ana gen hong tangtungta ahi achi a (Nas.2:16-17), Hebru laikhak gelhtu in leng “tu hun nanung ah” (Heb.1:2) ana chita hi. Huaiziak in, Zawlnei Isai in ana genkholh bang in Khrist’ in namchih lak ah vaihawmta a, huai a vaihawmna lalgam tuh saptuam ahi a, huai saptuam tuh nam chih tel theihna (Matt.28:18-19; Eph.2:14-19), Pathian tangtawn thiltup (Eph.3:10,11) leh Jesu ngei in a sisan a alei ahi hi (Nas.20:28).

Khrist’ lalgam hi’n saptuam hileh Nasepte 2 malam ah tung nailou, maban a lamkhiak a om diing dan ngen in kigen a, himahleh Nasepte 2 apan Kilakna laibu tawp tan ah tungkhin, lamkhiak a om khin dan ngen a gen in om uhi. Hiai in lalgam leh saptuam i chih a kibang, gendan tuamtuam a genna ahihdan hon musak hi.

Jesu’n David’ laltutphah ah vaihawm

Pathian in David kiang ah a chisuan akipan a alaltutphah a tu diing mi tungkhe diing ahihdan thuchiam ana bawl a (2 Sam.7:12-16), a lalgam in tawpni neilou diing ahihdan ana gen hi (Is.9:6-7). Jesu hong pian dek in Gabriel in David’ laltutphah tung a tu diing Amah ahihdan na gen in, “…Toupa Pathian in a pa David’ laltutphah a pe ding…a lalgam in bei ni a nei kei diing” chi hi (Lk.1:32-33)

Peter in Pentecost ni’n David kiang a Pathian’ thuchiam tangtungta ahihdan leh a laltuphah tunga tu a Khrist in vaihawmta ahihdan gen in, “Pathian in a khal a mi, sadan a achite lak a khat a laltutphah a tu diing in Khrist a kaithou diing chih athei a…Hiai Jesu tuh Pathian in a kaithouta…Huaiziak in Pathian khut taklam a tawisang in om a…Pathian in Toupa leh Khrist in a bawlta” (Nas.2:29-36) chi hi. Huaiziak in Khrist vaihawmna lalgam tuh a thohnawn khit, van a apaitouh nung in Pentecost ni’n hong kipan a, a hong painawn chiang a mi tengteng thohnawnna a om khit chiang in beita diing a, huchiin a lalgam tuh Pa kiang ah pekhe diing hi (1 Kor.15:23-24).

Zawlnei Zakaria in Khrist in a vaihawm hun diing a genkholhna ah, “a laltutphah tung a atut chiang in vaihawm ding a, siampu leng hi diing” chi hi (Zak.6:12-13). A laltutphah tung a atut chiang a vaihawm diing, siampu leng hi diing chi ahihman in, siampu ahih peuhmah leh a laltutphah tung ah tu in vai ahawm chihna suak hi. Hebru laikhak gelhtu in Pathian taklam ah tu in siampu ahita chi hi (Heb.8:1; 10:11-13). Siampu hita ahihman in a laltutphah tung ah leng a tuta chihna ahia, vai leng a hawmta chihna suak hi.

Van a paitou a Pathian taklam a tu a vaihawmta ahihman in (Heb.1:3; 10:12-13 cf. Sam 110:1), Sawltak Paul in “melma tengteng a khenuai a akoih masiah vai ahawm diing (1 Kor.15:25) chi hi. Melma nanung hihsiat a om diing tuh sihna ahia (1 Kor.15:26); huai sihna tuh Khrist hong painawn chiang a misi tengteng thohnawnna hun ah zoh hita diing hi (1 Kor.15:52-55). Huchi’n Khrist in a vaihawmna lalgam tuh Pa khut ah pekhia in (1 Kor.15:24), Amah ngei leng Pa nuai ah koih in omta diing hi (1 Kor.15:28).

Kumsang Lalgam leh Kilakna 20

Laisiangthou a kumsang vaihawmna kichi muhtheihna omsun tuh Kilakna 20:1-6 ahi. Himahleh Premillennialist-te’ sinsakna bang in Jesu Khrist in leitung ah kumsang lalgam hong phutkhe diing chih sinsak khalou hi. A sinsakna uh Jerusalem a David’ laltutphah’, ‘Palestine gam’, ‘leitung ah Jesu hong kumsuk diing’ chih leh a dang tuamtuamte khat leng kigen khalou hi.

Kilakna laibu etsaknei (figurative) a kigelh ahihziak in ataktak (literal) a laktheih louh tampi om hi. Kilakna 20:1-6 kikal en lehang a taktak a lak theihlouh hunkhop om hi. Khainiang a Setan hen ahihdan leh guamkhuk thukpi a paih om thu imu hi. Himahleh Setan pen a taktak a khainiang a hen a, guamkhuk thukpi a paihlut theih diing in gintak huailou hi. Hiai in Kilakna 20 pen etsaknei a thu kigen ahi chih hon musak hi.

Kum Sangkhat Vaihawmna

Kilakna 20:1-6 hoihtak hoihtak a i sim leh Premillennialist-te’ sinsakna bang in Khrist in kum sangkhat vai a hawm diing chih himhim kisim khalou hi. Khrist toh kumsang vaihawmte bel hon gen a, amaute tuh “Jesu thu theihsakna ziak leh Pathian thu ziak a a’ ngawng uh sattan a omte khate (souls), gamsa leh a lim beloute, a tal ua leh a khut ua a chiamtehna neiloute” ahi uhi (20:4). ‘Laltutphahte leh atunga tute’ (20:4) achi a, khat sang a tamzaw genna ahihziak in Khrist leh a laltutphah genna ahi thei kei hi. ‘A kiang uah vaihawmna piak in a-omta a’ (20:4) achi a, Khrist kiang ah chih ahi kei hi. ‘Jesu thu theihsakna ziak leh Pathian thu ziak a alu uh sattan a omte khate’ (20:4) achi a, Khrist gen ahi kei hi. ‘Gamsa leh alim beloute, atal ua leh akhut ua achiamtehna neil­oute’ (20:4) achi a, Khrist gen ahi kei hi. ‘Amau tuh hong hingta ua, Khrist toh kum sangkhat vai a hawm uh’(20:4) achi a, Khrist in kum sangkhat vai a hawm diing chi ahi kei a, midang pawlkhat te’n Khrist toh kum sangkhat vai ahawmna gen ahi zaw hi.

Kum Sangkhat

Kum sangkhat toh kisai i theihsiamna diing in Juda te’n sangkhat kichi thumal a zatdan i theihsiam poimoh hi. Sangkhat kichi tuh a sawtdan, a tamdan, theih theihlouhte genna dia a zat uh thumal ahi. Etsakna diing in Mosi in, “Pathian tuh amah it a, athu zuimi tung ah suan sangkhat tan a thukhun leh hehpihna zui gige pa ahi”, achi hi (Deut 7:9). Suan sangkhat achin chia a thukhun leh hehpihna zui nawnlou chihna hilou hi. Sam 50:10 in “gamnuai a sa chiteng kei a ahi ngal a, tang sangkhat tung a gan omte leng”, achi hi. Tang sangkhat val a teng Pathian aa hilou chihna hilou hi. Sam 105:8 in, “Pathian tuh suan sangkhat tan a thukhun thei zelzelpa ahi”, chi hi. Suan sangkhat a val chia a thukhun thei nonlou chihna ahi kei hi. Huaiziak in, Kilakna 20 a kum sangkhat kigen pen leng hun bukim, a sawtdan theihtheihlouh genna ahi diing hi.

Thohnawnna Masapen

Kil.20:5 in, “Thohnawnna masapen a pangte tuh a hampha uhi, a siangthou uhi, hiaite tung uah sih nihna in hihtheih a neih nawnlouh ziak in; himahleh amau tuh Pathian leh Khrist’ siampute a hong hi diing ua, huan kum sangkhat sung Amah toh vai a hawm diing uhi”, achi hi. Thohnawnna masa toh kisai in ngaihdan kibang lou zek om mahleh khalam thohnawnna hi diing in gintakhuai hi. Sawltak Paul in Ephesate tuh Khrist toh hih hing leh kaihthoh a om uh ahihdan agen a (Eph.2:5,6), Kolosate kiang ah, “baptisma ah misi lak akipan kaithoh a om na hi uh” achi hi (Kol.2:12). I khelhnate ngaihdamna diing a baptisma i tan chiang in khalam sihna akipan thounawn ihi a, thohnawnna masa a pangte ihi hi. Huaiziak in thohawnna masa apangte tuh Pathian leh Khrist siampute a hi diing uh achih bang in, khristiante tuh Pathian leh Khrist’ siampute ahi ua (1 Pet.2:5,9; Kil.1:6; 5:10), Khrist toh lemg vai ahawm khawm uhi (Rom.5:17; 2 Tim.2:11; Kil.5:9-10).

Kilakna 20 in Premillennialist-te’ sinsakna bang a Jeau’n leitung a kumsang lalgam hong phuhkhiak diing gen ahi kei a, khristian ten Khrist toh vaihawm khawmna gen ahi zaw hi.

Thukhitna:

Jesu Khrist ahong painawn chiang in lalgam tungkhe diing in ahong pai diing chih sinsakna tuh Laisiangthou a kimulou sinsakna ahi. Laisiangthou in a lalgam sung a vaihawm lel ahihdan leh a hong painawn chiang a avaihawmna lalgam Pa kiang a pekik diing ahihdan hon sinsak zaw hi (1 Kor.15:23-24). Premillennialist ten Kilakna 20 in sinsak ahi chi mah le uh sinsak khalou ahi chih ithei hi. Huaiziak in, tulel a Jesu Khrist vaihawmna lalgam mi-leh-sa hih na ut a, amah toh vai hawmkhawm hih na ut leh Amah gingta in (Jn.3:16; Mk.16:16;  Heb.11:6), Kisik inla (Nas.3:19; 17:30), Pathian tapa ahi chih kam a Gum in (Rom.10:9-10; Nas.8:36), na khelhnate ngaihdamna diing in Baptisma tang in (Nas.2:38; 22:16), huchiin Hotdam in na om diing a (Mk.16:16; 1 Pet.3:21), a lalgam mi na hi diing hi (Kol.1:13).+++

Laibu Ette:

  • Harkrider, Robert. Classic Truth Commentaries: The Book of Revelation. Athens: Gurdian of Truth Foundation, 2008
  • Hailey, Homer. Revelation: An Introduction and Commentary. Grand Rapids: Baker Book House, 1979.
  • Hinds, John T. Gospel Advocate Series: A Commentary on the Book of Revelation. Nashville: Gospel Advocate Company, 1937.
  • Jenkins, Ferrell. The Old Testament in the Book of Revelation. Marion, IN: Cogdill Foundation Publications, 1972.
  • Wallace, Foy E., Jr. The Book of Revelation. Nashville: Foy E. Wallace, Jr. Publications, 1966.
  • Ogden, Arthur M. Will Christ Reign For 1000 Years On The Earth? Guardian of Truth XXVI: 2, pp. 21-23
  • Buttrey II, John M. The Book of Revelation: A Brief Commentary and Study Guide, 2005
  • Floral Height Church of Christ, Outline of the Book of Revelation
  • Padfield, David. Premillennialism Debate Chart, www.padfield.com
  • Lockhart, Jay. The Mellennial, 1 & 2 Truth for Today, 1989, 2003
  • Jackson, Wayne. Examining Premillennialism, www.christiancourier.com

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top